Bigos to prawdziwy symbol polskiej kuchni, często nazywany „królem polskich dań". Jest to pożywne, rozgrzewające danie, które najlepiej smakuje w zimowe dni. Tradycja przygotowywania bigosu sięga czasów średniowiecza i do dziś pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich dań za granicą.
Sekret bigosu tkwi w długim, powolnym gotowaniu, które pozwala wszystkim składnikom połączyć się w wyjątkowy smak. Co ciekawe, bigos smakuje najlepiej po kilkukrotnym odgrzaniu, kiedy wszystkie aromaty zdążą się ze sobą zintegrować.
Historia bigosu
Nazwa "bigos" pochodzi prawdopodobnie od niemieckiego słowa "beiguss", oznaczającego sos lub zalewę. Pierwotnie bigos był potrawą myśliwską, przygotowywaną z dziczyzny i warzyw. Z czasem ewoluował do formy, jaką znamy dzisiaj.
W dawnej Polsce bigos był daniem przygotowywanym na wielkie uroczystości, a także podczas polowań. Był to sposób na wykorzystanie resztek mięsa i konserw, które dodawano do kapusty. Przechowywano go w dębowych beczkach lub glinianych garnkach, a każde podgrzanie potrawy wzbogacało jej smak.
Składniki
- 1 kg kapusty kiszonej
- 500 g kapusty białej
- 500 g mięsa wieprzowego (łopatka, karkówka)
- 300 g wędzonego boczku
- 200 g kiełbasy wędzonej
- 50 g suszonych grzybów (najlepiej borowików)
- 2 cebule
- 2 jabłka (kwaśne odmiany, np. szara reneta)
- 100 ml czerwonego wytrawnego wina
- 4 ziarna ziela angielskiego
- 2 liście laurowe
- 1 łyżeczka suszonego majeranku
- 1/2 łyżeczki kminku
- Sól i pieprz do smaku
- 2 łyżki koncentratu pomidorowego
- 2 łyżki smalcu lub oleju
- 1 łyżka suszonej żurawiny (opcjonalnie)
- 1 łyżka miodu (opcjonalnie, dla zrównoważenia kwaśności)
Przygotowanie
- Przygotuj grzyby: Suszone grzyby namocz w ciepłej wodzie przez co najmniej 30 minut. Po namoczeniu grzyby pokrój na mniejsze kawałki, a wodę z moczenia zachowaj (będzie potrzebna później).
- Przygotuj kapustę: Jeśli kapusta kiszona jest bardzo kwaśna, możesz ją przepłukać zimną wodą. Kapustę kiszoną i białą posiekaj drobno. Kapustę białą gotuj w osolonej wodzie przez około 15 minut, a następnie odcedź.
- Przygotuj mięso: Mięso wieprzowe pokrój w kostkę o boku około 2 cm. Boczek i kiełbasę pokrój w grubszą kostkę.
- Przygotuj warzywa: Cebule pokrój w drobną kostkę. Jabłka obierz i również pokrój w kostkę.
- Zacznij gotowanie: W dużym garnku rozgrzej smalec lub olej. Zeszklij na nim cebulę. Dodaj mięso wieprzowe i smaż do zrumienienia.
- Dodaj pozostałe składniki: Do garnka dodaj kapustę kiszoną, podgotowaną kapustę białą, boczek, kiełbasę, grzyby wraz z wodą z moczenia, jabłka, koncentrat pomidorowy, ziele angielskie, liść laurowy, kminek i majeranek. Całość zalej niewielką ilością wody (tylko tyle, by składniki były przykryte).
- Gotuj powoli: Całość gotuj na małym ogniu pod przykryciem przez około 2-3 godziny, mieszając od czasu do czasu. W trakcie gotowania dodaj wino. Jeśli bigos będzie zbyt suchy, dolej trochę wody.
- Dopraw: Pod koniec gotowania dopraw bigos solą i pieprzem. Jeśli lubisz słodko-kwaśne połączenia, dodaj także suszoną żurawinę i łyżkę miodu.
- Odgrzewaj: Bigos najlepiej smakuje po kilkukrotnym odgrzaniu. Idealne jest przygotowanie go dzień wcześniej, schłodzenie, a następnie powolne odgrzanie przed podaniem.
Porady
- Różnorodność mięs: Im więcej rodzajów mięsa użyjesz, tym bogatszy będzie smak bigosu. Możesz dodać także wołowinę, dziczyznę czy wędzone żeberka.
- Grzyby: Suszone borowiki nadają bigosowi wyjątkowego aromatu. Jeśli nie masz suszonych, możesz użyć świeżych, ale smak będzie nieco inny.
- Proporcje: Proporcje kapusty kiszonej do białej możesz dostosować do własnych preferencji. Więcej kapusty białej da łagodniejszy smak.
- Przechowywanie: Bigos można przechowywać w lodówce do 5 dni. Można go także zamrozić na dłuższy okres.
Podawanie
Tradycyjnie bigos podaje się z pieczywem, najlepiej z chlebem na zakwasie. Doskonale komponuje się z kieliszkiem czerwonego wina lub kieliszkiem polskiej wódki. W niektórych regionach Polski bigos podaje się także z ziemniakami.
Bigos to nie tylko pyszne danie, ale także część polskiej kultury i historii. Każda rodzina ma swój własny przepis, przekazywany z pokolenia na pokolenie. Zachęcamy do eksperymentowania i znalezienia swojej ulubionej wersji tego klasycznego dania!
